Dış Gebelik Nedir
Dış gebelik (ektopik gebelik), döllenmiş bir yumurtanın rahim içi yerine rahim dışında bir yere, genellikle fallop tüplerine yerleşip gelişmeye başladığı bir durumdur. Bu olay, döllenmiş yumurtanın uygun bir ortamda büyüyemediği ve annenin hayatını tehdit edebilecek komplikasyonlara yol açabileceği önemli bir sağlık sorunudur. Fallop tüplerinin haricinde dış gebelik nadiren de olsa yumurtalıklarda, karın boşluğunda veya rahim ağzında da meydana gelebilir.
Dış Gebelik Nedir Nasıl Anlaşılır?
Genellikle erken belirtilerle kendini gösterir, ancak bu belirtiler normal gebelik belirtilerine benzeyebileceği için teşhis zor olabilir. En sık görülen belirtiler şunlardır:
- Karın Ağrısı: Alt karında, özellikle bir tarafta hissedilen sürekli veya keskin ağrılar.
- Adet Gecikmesi: Adet döngüsünde gecikme yaşanabilir, ancak bu dış gebeliğin tek başına kesin bir işareti değildir.
- Vajinal Kanama: Adet dışı, lekelenme şeklinde veya normalden farklı vajinal kanama olabilir.
- Omuz Ağrısı: İç kanama varsa, bu diyaframa baskı yaparak omuz ağrısına neden olabilir.
- Baş Dönmesi veya Bayılma: Dış gebelikte iç kanama, kan basıncının düşmesine yol açarak bu semptomlara neden olabilir.
Teşhis Nasıl Konur?
Tanısı genellikle birkaç adımda konur:
- Kan Testleri: HCG (insan koryonik gonadotropin) seviyeleri ölçülür. Dış gebelikte HCG seviyesi beklenen kadar hızlı artmaz.
- Ultrason: Vajinal ultrason, gebeliğin rahim içinde olup olmadığını belirlemede en önemli yöntemdir.
- Fiziksel Muayene: Doktor, karın bölgesini muayene ederek ağrı veya hassasiyet olup olmadığını değerlendirir.
Normal Gebelik ile Dış Gebelik Arasındaki Farklar
Normal gebelikte döllenmiş yumurta, rahim duvarına tutunarak burada büyümeye başlar. Rahim, gebeliğin devamı için uygun bir ortam sağlar. Ancak ektopik gebelikte embriyo rahim dışında bir yere yerleşir ve büyümek için gerekli ortam sağlanamaz. İşte iki durum arasındaki başlıca farklar:
- Yerleşim Yeri:
- Normal Gebelik: Embriyo rahim içine yerleşir.
- Dış Gebelik: Embriyo, genellikle fallop tüpüne veya diğer anormal yerlere yerleşir.
- Belirtiler:
- Normal Gebelik: Tipik belirtiler arasında adet gecikmesi, bulantı, göğüs hassasiyeti bulunur.
- Dış Gebelik: Karın ağrısı, anormal kanama ve diğer ciddi semptomlar görülebilir.
- HCG Seviyeleri:
- Normal Gebelik: HCG seviyeleri düzenli olarak iki günde bir iki katına çıkar.
- Dış Gebelik: HCG seviyeleri normal artış hızını göstermez.
- Sonuçlar:
- Normal Gebelik: Sağlıklı bir şekilde devam edebilir.
- Dış Gebelik: Tedavi edilmezse tüp yırtılması, iç kanama ve annenin hayatını tehdit eden durumlara yol açabilir.
Dış Gebelik Nasıl Tedavi Edilir?
Gebeliğin bulunduğu yer, annenin genel sağlık durumu ve dış gebeliğin ilerleme aşamasına bağlıdır. Başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:
- İlaç Tedavisi: Metotreksat adlı bir ilaç, erken dış gebeliklerde embriyonun büyümesini durdurmak ve vücut tarafından emilmesini sağlamak için kullanılabilir.
- Cerrahi Tedavi: Daha ileri aşamalarda, özellikle tüp yırtılması riski varsa, laparoskopik cerrahi yapılabilir. Bu işlemde, embriyo ve gerekirse hasarlı doku çıkarılır.
- Gözlem: Bazı durumlarda, gebelik doğal olarak sonlanabilir ve hiçbir tedavi gerekmez. Ancak bu durum sıkı bir şekilde izlenmelidir.
Önlenmesi
Ektopik gebeliği tamamen önlemek mümkün olmasa da risk faktörlerini azaltmak için bazı önlemler alınabilir:
- Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunmak.
- Fallop tüplerine zarar verebilecek enfeksiyonlardan kaçınmak.
- Daha önce ektopik gebelik geçirmiş olanların, doktor kontrolünde hamilelik planlaması yapması.
Erken teşhis ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilir. Ancak bu durumun hayatı tehdit edici olabileceği unutulmamalıdır. Şüpheli belirtiler görüldüğünde, hemen bir sağlık kuruluşuna başvurulması gereklidir.
Dış Gebelik Genetik midir ?
Genetik bir durum olarak kabul edilmez, ancak bazı genetik faktörler dolaylı olarak ektopik gebelik riskini artırabilir. Genellikle fallop tüplerinin yapısal veya fonksiyonel bozukluklarından kaynaklanır, bu da yumurtanın rahme ulaşmasını engeller. Ancak genetik yatkınlık bu süreci etkileyebilecek bir faktör olabilir.
Dış Gebelikte Genetik Bağlantılar
- Tüp Yapısındaki Anormallikler: Fallop tüplerinin doğuştan gelen (konjenital) anormallikleri, genetik bir yatkınlıktan kaynaklanabilir. Bu tür yapısal sorunlar, yumurtanın rahim dışına yerleşme olasılığını artırabilir.
- Bağ Doku ve Hücre İşlevleri: Bazı genetik bozukluklar, hücrelerin bağ dokusunu veya tüp içindeki epitel hücrelerinin hareketini etkileyerek embriyonun rahme ulaşmasını zorlaştırabilir.
- Aile Öyküsü: Ailede ektopik gebelik öyküsü olan bireylerde dış gebelik riski bir miktar daha yüksek olabilir. Ancak bu ilişki genetikten ziyade ortak çevresel faktörlere veya benzer sağlık sorunlarına (örneğin, enfeksiyonlar) bağlı olabilir.
Genetik Dışında Etkili Faktörler
Genetik olmaktan ziyade çevresel, biyolojik ve yaşam tarzı ile ilgili faktörlerden daha çok etkilenir:
- Pelvik Enfeksiyonlar: Pelvik inflamatuar hastalık (PID) gibi enfeksiyonlar tüplerde hasar yaratabilir.
- Daha Önceki Cerrahi Müdahaleler: Fallop tüplerine yönelik cerrahiler tüplerin işlevini bozabilir.
- Tüp Bağlantı Sorunları: Daha önce dış gebelik veya tüp bağlama ameliyatı geçirenlerde risk artar.
- Sigara Kullanımı: Sigara içmek, fallop tüplerinin hareketliliğini bozarak dış gebelik riskini artırır.
Sonuç:
Doğrudan genetik bir durum değildir, ancak genetik yatkınlık ve tüplerin yapısal özellikleri gibi bazı genetik faktörler dolaylı olarak risk artırabilir. Daha önemli olan, enfeksiyonlar, önceki ameliyatlar, sigara kullanımı gibi çevresel ve biyolojik faktörlerdir. Eğer bir ailede ektopik gebelik öyküsü varsa veya genetik bir bozukluk olduğundan şüpheleniliyorsa, gebelik planlaması öncesinde bir uzmana danışılması önemlidir. Bu, risklerin azaltılmasına yardımcı olabilir.
Dış Gebelik Nedir Hakkında Daha Fazla Bilgi İçin Burayı Tıklayınız…