Kadınlarda İdrar Kaçırma: Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri
İdrar kaçırma, tıbbi literatürde “üriner inkontinans” olarak adlandırılır ve istemsiz olarak idrarın kontrol edilememesi durumudur. Kadınlar arasında oldukça yaygın görülen bu sorun, yaşam kalitesini olumsuz etkileyen fiziksel, psikolojik ve sosyal sonuçlara yol açabilir. Her yaş grubundan kadında görülebilmekle birlikte, özellikle ileri yaşlarda, doğum sonrası dönemlerde ve menopoz sonrasında daha sık karşılaşılır. Bu yazıda kadınlarda idrar kaçırma nedenlerini, türlerini ve tedavi yöntemlerini ele alacağız.
İdrar Kaçırma Türleri
Kadınlarda şekillerde ortaya çıkabilir. Başlıca türleri şunlardır:
- Stres Tipi (Stress İnkontinans):
Fiziksel aktivite, öksürme, hapşırma, gülme veya ağır kaldırma gibi karın içi basıncını artıran durumlarda idrar kaçırma meydana gelir. Pelvik taban kaslarının zayıflaması ve mesane boynunun yeterince desteklenememesi nedeniyle oluşur. Genellikle doğum sonrası dönemde ve menopoz sonrası hormonel değişimlerde sık görülür. - Sıkışma Tipi (Urgency İnkontinans):
Ani bir idrar yapma ihtiyacı hissiyle birlikte idrar kaçırma durumudur. Mesane kaslarının istemsiz kasılmaları nedeniyle ortaya çıkar ve genellikle “aşırı aktif mesane” ile ilişkilidir. - Karma Tip :
Hem stres tipi hem de sıkışma tipi idrar kaçırma belirtilerinin bir arada görüldüğü durumdur. - Taşma Tipi :
Mesanenin aşırı dolması sonucu idrarın damla damla sızdığı durumdur. Genellikle diyabet, nörolojik hastalıklar ya da mesane tıkanıklığı gibi altta yatan nedenlere bağlıdır. - Fonksiyonel :
Fiziksel ya da zihinsel engeller nedeniyle tuvalete zamanında ulaşılamadığında meydana gelen idrar kaçırma türüdür. Örneğin, hareket kabiliyeti sınırlı kişilerde görülebilir.
Kadınlarda İdrar Kaçırmanın Nedenleri
Kadınlarda idrar kaçırmaya yol açan birçok faktör bulunmaktadır. Bunlar arasında:
- Gebelik ve Doğum:
Gebelik sırasında artan rahim büyüklüğü mesane üzerinde baskı oluşturabilir. Doğum sırasında pelvik kasların ve bağların gerilmesi ya da hasar görmesi, özellikle vajinal doğum yapan kadınlarda stres tipi idrar kaçırmaya yol açabilir. - Yaşlanma:
Yaşlandıkça mesane ve pelvik taban kasları zayıflar. Menopoz sonrası dönemde azalan östrojen seviyeleri de riski artırır. - Obezite:
Fazla kilo, karın içi basıncını artırarak pelvik taban kasları üzerinde ekstra yük oluşturur. Bu durum riski artırabilir. - Nörolojik Hastalıklar:
İnme, multipl skleroz (MS), omurilik yaralanmaları gibi nörolojik hastalıklar mesane kontrolünü etkileyebilir. - Kronik Kabızlık ve Öksürük:
Kabızlık ya da kronik öksürük, pelvik taban kaslarının sürekli zorlanmasına yol açarak sidik kaçırmayı tetikleyebilir. - Enfeksiyonlar:
İdrar yolu enfeksiyonları, geçici olarak idrar kaçırmaya neden olabilir. Ancak bu tür çiş kaçırma, enfeksiyon tedavi edildikten sonra genellikle düzelir. - Ameliyatlar:
Pelvik bölgede yapılan cerrahi müdahaleler, özellikle rahim alınması (histerektomi) gibi işlemler, mesanenin ve pelvik taban kaslarının işlevini etkileyebilir.
Kadınlarda İdrar Kaçırmanın Tedavi Yöntemleri
İdrar kaçırma tedavisi, sorunun türüne ve şiddetine göre değişiklik gösterir. Tedavi seçenekleri şunlardır:
1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri
- Kilo Kontrolü: Fazla kiloların verilmesi, karın içi basıncı azaltarak idrar kaçırma semptomlarını hafifletebilir.
- Sıvı Alımı Düzenlemesi: Çok fazla ya da çok az sıvı tüketmek çiş kaçırmayı etkileyebilir. Kafein ve alkol gibi mesaneyi tahriş edebilecek içeceklerden kaçınılması önerilir.
- Sigara Bırakma: Kronik öksürük riskini azaltarak pelvik kasların zorlanmasını önleyebilir.
2. Pelvik Taban Egzersizleri (Kegel Egzersizleri)
Pelvik taban kaslarının güçlendirilmesi, özellikle stres tipi sidik kaçırmada etkili bir yöntemdir. Kegel egzersizleri, pelvik kasların kasılıp gevşetilmesi yoluyla yapılır ve düzenli uygulandığında semptomları önemli ölçüde hafifletebilir.
3. Mesane Eğitimi
Mesane eğitimi, idrar yapma alışkanlıklarının yeniden düzenlenmesini içerir. Bu yöntem, özellikle sıkışma tipi idrar kaçırmada etkilidir. Belirli aralıklarla tuvalete gitmek, mesanenin kontrolünü geliştirmeye yardımcı olabilir.
4. İlaç Tedavisi
- Aşırı aktif mesane durumunda mesane kaslarını rahatlatıcı ilaçlar kullanılabilir.
- Hormon tedavisi (vajinal östrojen), menopoz sonrası dönemde pelvik dokuların güçlenmesine yardımcı olabilir.
5. Cihazlar
Pelvik taban destek cihazları (pessary) veya özel tampon benzeri ürünler, stres tipi idrar kaçırmayı hafifletebilir.
6. Cerrahi Tedavi
- Sling Ameliyatları: Mesane boynunun desteklenmesi amacıyla yapılan en yaygın cerrahi yöntemdir.
- Botulinum Toksin Enjeksiyonu: Aşırı aktif mesane tedavisinde mesane kaslarına uygulanabilir.
- Sinir Stimülasyonu: Mesane kontrolü için sinirlerin uyarılması yöntemidir.
Sonuç
Kadınlarda idrar kaçırma, yaygın ancak tedavi edilebilir bir durumdur. Tedavi için öncelikle altta yatan nedenin belirlenmesi ve doğru tedavi yönteminin seçilmesi gereklidir. Yaşam tarzı değişikliklerinden cerrahi müdahalelere kadar birçok farklı yaklaşım mevcuttur. Bu nedenle, sidik kaçırma sorunu yaşayan kadınların utanmadan bir uzmana başvurması ve profesyonel destek alması önemlidir. Doğru tedavi ve bakım ile sidik kaçırma sorununun kontrol altına alınması ve yaşam kalitesinin artırılması mümkündür.
Araştırmalar doğurganlık çağındaki kadınların yüzde 20-46’sının, menopozdaki kadınların ise yüzde 40-69’unun sidik kaçırma sorunu yaşadıklarını gösteriyor. Hafif ve orta derecede, stres ve karışık tip sidik kaçırma sorununda, etkili olan bu tedavi yöntemin de lazer teknolojisi sayesinde üretral bölgede (işeme borusu) ve idrar kesesi ön duvarında fototermal (ısı) etkisi ile gerilim ve sıkılaşma sağlanıyor. Hastaların çoğunda tek seans yeterli oluyor ancak bazı hastalarda gerek görülür ise 1 ay sonra bir uygulama daha yapılabiliyor.
Konu ile ilgili olarak sitemizden, Doktor Takvimi‘nden ya da Karataş Hastanesi’nden +90 (232) 441 41 70 nolu telefondan Online Randevu alabilirsiniz.